Martian Sandy®

‹ Terug

Er zijn waarschijnlijk weinig mensen die, als ze gevraagd worden de rest van hun leven in een gesloten ruimte met beperkte vrijheid en middelen te gaan leven, daar vol enthousiasme op reageren. Toch is dit wat 200.000 mensen wereldwijd deden, toen een bedrijf genaamd Mars One in 2012 iedereen op Aarde vanaf 18 jaar de mogelijkheid gaf zich aan te melden voor een enkele reis naar de rode planeet Mars. Na drie selectierondes zijn er nu, in 2015, nog 100 deelnemers over.

 

 

Kunstmatig van nature

De afweging om deel te nemen is heel lastig, daar hoeven geen illusies over gemaakt te worden. Na zeven maanden met drie anderen in een raket van Aarde naar Mars, kom je terecht in een droge en desolate rode woestijn. Eenmaal aangekomen zal je voor minstens twee jaar met dezelfde drie compagnons (over)leven, waarna vier nieuwe bewoners de groep elke twee jaar zullen vergroten. Mars One is voorlopig van plan tien teams van vier te trainen, die allemaal de reis zullen gaan maken. Deze internationale groep mensen zal een nieuwe ‘thuis’ creëren op een andere planeet, zonder frisse buitenlucht, groen gras en fluitende vogels. Dit verruilen de astronauten voor een opgeblazen plastic ‘tent’, een beperkte keus in voedsel (veel groente) en heel veel rood zand als uitzicht.

 

 

Is het mogelijk om in zo’n kunstmatige omgeving te leven? Op zoek naar een antwoord op deze vraag kwam ik het werk van de Duitse filosoof Helmuth Plessner tegen, die stelt dat de mens ‘kunstmatig van nature’ is (de Mul 2014, 12). Eenvoudig gesteld zegt Plessner dat mensen, als bewuste wezens, gevormd worden door hun omgeving, maar deze ook vormen door hun specifieke waarneming van die omgeving. Aan het handelen van mensen in deze waarneming zijn grenzen, al worden deze grenzen ook gedeeltelijk door mensen zelf bepaald.

 

 

De Mars – bewoners zullen leven in een voor hen zeer onbekende omgeving, omringd door allerlei kunstmatige objecten, vormen en technologieën, waarvan ze afhankelijk zijn voor bescherming van de straling van de zon en de toevoer van water en lucht. Daarnaast zullen ze nooit zonder pak naar buiten kunnen, omdat de atmosfeer van Mars niet genoeg zuurstof bevat. Hun leven zal zich dus voor altijd binnen afspelen, omringd door dezelfde mensen voor de rest van hun leven. Kunnen mensen zich ooit aanpassen aan een dergelijk bestaan?

 

 

Norbert Kraft, medisch directeur van Mars One en voormalig onderzoeker bij NASA, is van mening dat dit wel kan. In een artikel over de selectie van astronauten voor de Mars One missie stelt hij, dat het van belang is om teams in plaats van individuele astronauten te sturen. Daarbij trekt hij een vergelijking met de ontdekkinsgreis van Ernest Shackleton in 1914 naar Antarctica, wiens schip in het ijs kwam vast te zitten en zonk. Door de juist keuze van bemanningsleden, voornamelijk muzikanten en artiesten, was de groep in staat 22 maanden te overleven en werden ze uiteindelijk gered. Norbert Kraft ziet de enkele reis naar Mars echter nog steeds als een “journey to the unknown” (2012), een groteske uitdaging om te overleven in zeer moeilijke omstandigheden. Hoewel Kraft zegt dat een uitdaging de impuls tot verandering is, vindt ik dit persoonlijk een te grote simplificatie. Leven op Mars is geen reis, maar een permanente verhuizing. We moeten het discours van reizen loslaten, om goed na te kunnen denken over wat leven op Mars nu eigenlijk betekent.

 

 

Thuis op Mars

Het leven in de kunstmatige omgeving van Mars is iets wat uitvoerig onderzocht wordt, zoals in het HI – SEAS onderzoek van NASA op Hawaii. Dit onderzoek richtte zich op het effect van lange termijn isolatie, een belangrijk aspect in het leven van mogelijke Mars - bewoners. Deelneemster Kate Greene, een wetenschaps journalist, beschreef haar ervaring met verveling op de volgende wijze: “... it can either rot the mind or rocket it to new places (Greene 2014).” Ondanks de vele belangrijke taken die ze gedurende de vier maanden van haar verblijf had, bekroop haar een constante vermoeidheid en verveling. Om deze reden probeerde ze, net als haar medebewoners, allerlei nieuwe persoonlijke activiteiten uit. Daarnaast hadden zij en haar mede – deelnemers een structuur van gezamenlijke activiteiten, die ze samen hadden opgezet. Volgens Kate Greene was de zoektocht naar nieuwe uitdagingen echter een symptoon van de verveling waar zowel astronauten als ontdekkingsreizigers mee te maken krijgen: “Our astronauts and explorers act as collective bearers of boredom as we search for new worlds and experiences (Greene 2014).”

 

 

Het HI-SEAS onderzoek ging er echter vanuit dat de deelnemers zouden terugkeren naar ‘Aarde’, wat ook het plan zou zijn van NASA. Deelnemers aan een reis houden rekening met een terugkeer, wat in het plan van Mars One niet het geval is. De astronauten zullen op Mars dus een sterke gemeenschap moeten vormen, om de vele uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Hiervoor is het, naar mijn mening, niet genoeg om sterke en diverse teams te sturen. Het is juist ook belangrijk om rekening te houden met het ontwerp van de omgeving, waarin de bewoners komen te leven. Deze fysieke omgeving heeft namelijk invloed op het leven van de Mars – bewoners. Zo beschrijft Green hoe een van haar medebewoners het verlangen had om door de witte canvas heen te scheuren en zonder pak naar buiten te gaan. Hoewel dit hem niet gedood zou hebben, illustreert dit voorbeeld wel goed hoe de fysieke omgeving invloed heeft op de mens.

 

 

Commandant van dezelfde HI – SEAS missie, bioloog en kunstenaar Angelo Vermeulen, heeft een kunstproject ontwikkeld waarbij hij gemeenschappen hun eigen ‘ruimteschip’ laat ontwikkelen (zie: www.angelovermeulen.net). Het ontwerp wordt geïntegreerd met de lokale cultuur en lokale problemen en kan een plek zijn voor discussie en experimenten. Deze visie van Vermeulen laat zien hoe belangrijk een lokale cultuur is voor het ontwerp van haar leefomgeving, iets waar de ontwerpers van Mars One rekening mee moeten hoiuden. Zodoende kan zelfs een groep astronauten een thuis maken op een andere planeet, als ze maar bereid zijn hier over na te denken.

 

 

Waarom?

Nu klinkt een ‘kolonie’ op Mars voor veel mensen nog als een Science Fiction – verhaal, wat natuurlijk goed te begrijpen is. Hoe mensen over 20 jaar op de rode planeet zullen leven, is nagenoeg niet voor te stellen. Men kan zich er alleen goed genoeg op voorbereiden, door zowel over de technologische als de menselijke aspecten na te denken. Beiden zijn even belangrijk voor een menselijke missie naar Mars.

 

 

Maar waarom zouden we gaan leven op een andere plek, nieuwe dingen ontdekken en uitdagingen aangaan? Het is een vraag die me zeer vaak gesteld is. Grote veranderingen gaan gepaard met grote problemen en verliezen en die vaak onnodig lijken. “Het is toch wel goed zo, zoals het nu is?” De wereld is echter voortdurend in beweging en betrekkelijk. Een dergelijk groot project als dat van Mars One lijkt op de korte termijn megalomaan en je kan niet weten wat het op de lange termijn kan opbrengen. Wel dwingt het mensen op een andere manier naar het leven te kijken, wat altijd belangrijk is om te leren in een veranderende wereld.

 

 

 

 

Referenties

 

Greene, K. 2014. Planet Boredom. Aeon Media. http://aeon.co/magazine/psychology/what-four-months-on-mars-taught-me-about- boredom/ (bezocht op 12 april, 2015).

 

Kraft, N en Kass, R. 2012. The Uncharted Territories of Mars: Is Science Enough? Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/norbert-kraft/mars-travel_b_1646458.html (bezocht op 12 april, 2015).

 

Mul, de, J. 2014. Kunstmatig van Nature: Onderweg naar Homo Sapiens 3.0. Stichting Maand van de Filosofie.